Agencja celna – placówka zajmująca się pomocą w zakresie działań związanych z formalnościami celnymi na granicy i w Urzędach Celnych.
Akredytywa (list kredytowy) – sposób dokonywania płatności w handlu zagranicznym; pisemne zobowiązanie banku importera do wypłacenia eksporterowi określonej kwoty pieniężnej w ustalonym terminie, pod warunkiem dostarczenia przez eksportera dokumentów, które odpowiadają wymogom akredytywy.
Alians strategiczny – związek dwóch lub kilku firm w celu wspólnej realizacji działań o charakterze strategicznym do osiągnięcia obostronnych korzyści. Powstaje zazwyczaj, gdy między partnerami występuje słaba rywalizacja i silna współpraca. Głównym motywatorem zawierania aliansów jest lepsze rozłożenie kosztów z zakresu produkcji, rozwoju nowych produktów lub bądź technologii.
W odróżnieniu od fuzji, czy przejęć alians charakteryzuje się zachowaniem autonomii uczestników.
Np.: alians polskiego Allegro z holenderskim PayU; alians linii lotniczych LOT z sojuszem Star Allians (15 przewoźników)
Born globals (urodzeni globaliści) – firmy, które rozpoczynają internacjonalizację bardzo wcześnie, zdarza się, że od momentu powstania. Najczęściej przyjmuje się, że nie później niż po 3 latach od rozpoczęcia działalności w kraju rodzimym i osiągają zysk z działalności zagranicznej na poziomie min. 25%.
Przykładem polskiej firmy typu born global jest FM World (perfumy i kosmetyki) czy Ivona Software (m.in.: syntezator mowy)
Centralizacja na rynkach międzynarodowych – strategia zarządzania odnosząca się do relacji firmy macierzystej i jej filii zagranicznych. Wysoka centralizacja oznacza, że większość decyzji pozostaje w kompetencji wyłącznej centrali przedsiębiorstwa. Najczęściej o centralizacji mowa w odniesieniu do decyzji i działań marketingowych oraz standaryzacji poszczególnych instrumentów marketingowych.
Cło – opłata nakładana przez państwo na towary w związku z ich wywozem i przywozem przez granice państwa.
Cykl życia produktu – pojęcie z zakresu marketingu oznaczające okres, w którym produkt jest dostępny na rynku. Wyróżnia się cztery fazy: wprowadzenie na rynek, wzrost sprzedaży, nasycenie/dojrzałość, spadek sprzedaży
Dystans kulturowy – obejmuje różnice w wartościach kulturowych wyróżniających poszczególne społeczności i które są przyczyną odmiennych zachowań konsumentów. Dystans kulturowy może być mierzony np.: wskaźnikami indywidualizmu, unikania niepewności, orientacji długoterminowej itd.
E-commerce – inaczej: handel elektroniczny. Najbardziej popularną formą handlu elektronicznego są sklepy internetowe.
Efekt kraju pochodzenia dobra – wpływ wizerunku danego kraju na postrzeganie produktu przez konsumenta. Kupujący często (świadomie lub nie) zwracają uwagę na stereotypy na temat poszczególnych państw i przypisują je pochodzącym z nich produktom. Stereotypy te mogą mieć wpływ pozytywny, negatywny lub neutralny.
Eksport bezpośredni – jest formą sprzedaży za granicę bez udziału pośrednika przy wykorzystaniu własnej komórki eksportowej. Zazwyczaj realizowany jest przy wykorzystaniu własnych przedstawicielstw handlowych za granicą, ale może również być przy współpracy z zagranicznym agentem bądź za pomocą własnej sieci dystrybucji.
Eksport kooperacyjny – sprzedaż produktów za granicę przy wykorzystaniu istniejącej w kraju eksportowym infrastruktury dystrybucyjnej należącej do innego przedsiębiorstwa. Firmy takie (eksportująca i dystrybucyjna) stają się kooperantami
Eksport pośredni – sprzedaż towarów za granicę przy wykorzystaniu pośrednika znajdującego się w tym samym kraju, co przedsiębiorstwo eksportujące. Jest opcją oferującą niewielkie ryzyko i charakteryzującą się względnie niskim zaangażowaniem
EORI – system, w którym zarejestrować się muszą wszyscy przedsiębiorcy importujący na teren Unii Europejskiej towary spoza jej obszaru
Franchising – metoda wejścia na rynek zagraniczny, będąca umową, w której jedna strona (franchisodawca) udostępnia drugiej stronie (franchisobiorcy) prawa do korzystania na określonym obszarze z koncepcji biznesu. znaku towarowego lub usługowego, procedury produkcji oraz nazwy handlowej przez cały czas obowiązywania umowy franchisingowej w zamian za opłatę franchisingową. Pakiet franczyzowy może zawierać dodatkowo szkolenia, plany marketingowe, procedury, systemy monitorowania jakości etc.
Gotowość eksportowa – pojęcie określające gotowość firmy do podjęcia działań związanych z internacjonalizacją biznesu; wskaźnik przygotowania firmy do wejścia na zagraniczny rynek. Gotowość eksportową rozpatruje się w odniesieniu do analizy rynku i otoczenia konkurencyjnego a także samego przedsiębiorstwa w odniesieniu do obszarów: produktowego, produkcyjnego, zasobów ludzkich, finansowego i zarządzania
Internacjonalizacja – proces umiędzynarodowienia działalności przedsiębiorstwa, rozszerzenie działalności przedsiębiorstwa i przejście od rynku krajowego na rynki obce
Import równoległy – zjawisko polegające na tym, iż produkt zamiast być nabywany w lokalnych, autoryzowanych przez przedsiębiorstwo kanałach dystrybucji, jest sprowadzane zza granicy, z krajów sąsiednich, w których oferuje się go w niższych cenach. Import równoległy ma miejsce w przypadku zbyt małej standaryzacji cen między krajami. W czołówce towarów dostępnych w Polsce a sprowadzanych mimo wszystko z zagranicy są m.in.: części samochodowe. Zjawisko „legalnego” importu równoległego obserwowane jest z kolei w przypadku sprzedaży leków na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego
ISZTAR – system klasyfikacji celnej prowadzony przez Służbę Celną Rzeczpospolitej Polskiej, zbierający dane na temat towarów i taryf celnych obowiązujących w Polsce
Jednolity Rynek Wewnętrzny UE – wspólny rynek Unii Europejskiej, formalnie zapoczątkowany w 1993r., którego celem jest zapewnienie na terenie UE i uczestniczących w nim państw trzecich tzw. czterech swobód: swobodnego przepływu osób, swobodnego przepływu kapitału, swobodnego przepływu towarów, swobodnego przepływu usług.
Joint venture (wspólne przedsięwzięcie) – metoda wejścia na rynek zagraniczny poprzez połączenie własnych zasobów z zasobami przedsiębiorstwa zagranicznego. Nowopowstały podmiot, zostaje powołany wspólnie w celu stworzenia określonego zadania lub poprowadzenia konkretnej działalności gospodarczej. Wspólnicy w spółce joint venture dzielą między sobą zyski, koszty i straty związane z prowadzoną działalnością. Ze względu na możliwe różne zaangażowanie zasobów zarówno kapitałowych jak i rzeczowych, wyróżniamy joint venture większościowe, mniejszościowe i zrównoważone
Korzyści skali – inaczej rosnące przychody wynikające z masowej produkcji. Sytuacja, w której przy zwiększeniu produkcji spada koszt jednostkowy wyprodukowania danego dobra. Korzyść skali zazwyczaj dotyczy rozłożenia tzw. „kosztów stałych”, jak np.: utrzymanie biura, maszyn, menedżerów, koszty marketingu czy badań i rozwoju.
Kredyt dla nabywcy – kredyt przeznaczony dla zagranicznych nabywców (importerów) polskich towarów i usług celem sfinansowania zakupu na podstawie kontraktów eksportowych zawieranych przez polskich eksporterów. Podstawowe zabezpieczenie kredytu stanowi ubezpieczenie należności z tytułu kredytu w Korporacji Ubezpieczeń Kontraktów Eksportowych S.A. (KUKE)
Kultura globalna – zjawisko zachodzące w skali niemal całego świata prowadzące do ujednolicania poszczególnych kultur narodowych zgodnie z kierunkami dominującymi w kulturze najbardziej ekspansywnych krajów.
Licencjonowanie – udostępnienie zagranicznemu interesariuszowi wartości niematerialnych i prawnych. Metoda wejścia na zagraniczny rynek bez procesu wysyłki towaru za granicę a jedynie poprzez nadanie uprawnień kontrahentowi spoza kraju na używanie marki handlowej, nazwy firmy, czy chronionych patentem rozwiązań technicznych. To także udostępnianie sprawdzonych rozwiązań produkcyjnych, organizacyjnych, czy wiedzy biznesowej tzw. know-how,
Łańcuch wartości – sekwencja działań podejmowanych przez firmę, aby opracować, wytworzyć, sprzedać i dostarczyć produkt, a następnie świadczyć usługi posprzedażowe.
NAFTA – (North American Free Trade Agreement) Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu – układ zawarty między Stanami Zjednoczonymi, Kanadą i Meksykiem, tworzący strefę wolnego handlu w Ameryce Północnej
Orientacja entocentryczna – polega na eksportowaniu dóbr na wyselekcjonowane rynki zagraniczne: zbliżone kulturowo i geograficznie (etno-) do rynku macierzystego. Zazwyczaj stosowana jest w początkowej fazie internacjonalizacji przedsiębiorstwa. Strategia ta jest relatywnie bezpieczną formą wejścia na pozakrajowe rynku zbytu.
Orientacja policentyczna – opiera się na założeniu unikalności poszczególnych krajów, Odnosi się ona do wyboru i jednoczesnego funkcjonowania na wielu (poli-) rynkach zagranicznych jednocześnie uwzględniając szczegółowo ich specyfikę. Firmy wykorzystujące strategię policentryczną wykorzystują swoją przewagę konkurencją poprzez wykorzystanie umiejętności adaptacji produktu do wymogów poszczególnych krajów. W strategii tej często spotykane jest stosowanie modyfikacji na poziomie organizacyjnym celem dostosowania biznesowego do rynków eksportowych: tworzone są filie, oddziały, czy joint venture. Poszczególne rynki traktowane są jako odrębne obszary, a marketing oparty jest o strategię multilokalną.
Orientacja globalna – traktuje rynek międzynarodowy jako jednolity, homogeniczny twór, pomijając specyfikę rynków krajowych. Jest to strategia ujednolicająca marketing, dystrybucję, czy promocję we wszystkich państwach eksportowych. Decyzje w przedsiębiorstwie są scentralizowane, a jednostki powstałe na pozostałych rynkach cechują się niewielką autonomią. Tego typu strategia stosowana jest najczęściej w stosunku do produktów obojętnych kulturowo, niewymagających określonego ukierunkowania promocji, bądź dla silnie rozpoznawanych marek o zintegrowanym globalnie łańcuchu wartości.
Orientacja dualna – jest swego rodzaju próbą pogodzenia strategii globalnej z policentryczną: traktuje świat jako jeden, globalny rynek, niemniej zwraca również uwagę na konieczność dopasowania marketingu do poszczególnych rejonów sprzedaży. Innymi słowy obejmuje zdywersyfikowane metody promocji przy jednoczesnym wykorzystaniu globalnej integracji i za nią idącej – minimalizacji kosztów.
Plasowanie produktu na rynkach zagranicznych – inaczej: pozycjonowanie produktu; proces mający na celu ulokowanie produktu w świadomości konsumentów w różnych krajach.
Produkcja na zamówienie (Private Label/ Contract Manufacturing) – metoda wejścia na rynki zagraniczne polegająca na produkcji towarów pod nazwą i marką zagranicznego odbiorcy w ściśle określony przez odbiorcę sposób, przy spełnieniu oczekiwanej przez niego specyfikacji produktowej.
Produkty globalne – produkty zaprojektowane przy uwzględnieniu uniwersalnych potrzeb konsumentów. Punktem odniesienia jest popyt ponadnarodowy a rynkiem docelowym – rynek globalny. Przykładem produktu globalnego może być napój Coca-Cola, czy pasta do zębów Colgate
Przejęcie – metoda wejścia na rynek międzynarodowy polegająca na wykupieniu firmy zagranicznej celem wykorzystania jej infrastruktury biznesowej w kraju docelowym, a także przejęcia posiadanej sieci klientów i kontrahentów.
Rynki wschodzące (emerging markets) – określenie używane w odniesieniu do krajów/regionów świata słabo rozwiniętych pod kątem społeczno-gospodarczym będące na drodze do gospodarki rozwiniętej. Pojęcie to zastąpiło używane to niedawna określenie „kraje Trzeciego Świata”. Rynki wschodzące dysponują tańszymi zasobami oraz zwiększoną konkurencyjnością. Atrakcyjne eksportowo emerging markets charakteryzują się niskim zadłużeniem, dyscypliną fiskalną i rosnącym PKB.
Standaryzacja cen – ujednolicanie elementów cenowych na poszczególnych rynkach
Wartości kulturowe uniwersalne – wartości przekraczające granice kultur narodowych. Możliwe do zauważanie są w większości krajów. Do potrzeb opartych właśnie na wartościach uniwersalnych adresowane są produkty globalne.
Zgłoszenie celne – czynność poprzez którą osoba w określony sposób i w wymaganej przepisami formie wyraża wolę umieszczenia towaru pod procedurę celną. Zgłoszenie takie może być dokonane pisemnie, w formie elektronicznej lub innej dopuszczalnej przez przepisy celne.
Źródło: opracowanie własne, na podstawie:
- Pietrasieński: „Międzynarodowe strategie marketingowe”, PWE, Warszawa 2005
- Encyklopedia Zarządzania: https://mfiles.pl/ (dostęp: 11.12.2021r.)
- https://www.shiphub.pl/slownik-pojec/ (dostęp: 11.12.2021r.)
- Wikipedia Internetowa Encyklopedia: https://pl.wikipedia.org (dostęp: 11.12.2021r.)